Yoga trị liệu tự kỷ: Trẻ em có nên học?

“Thiền và Yoga đôi khi có thể là nơi đầu tiên mà những trẻ tự kỷ học được niềm vui của sự chia sẻ, bắt chước và cùng vui chơi”. Có một sự yêu thích tự nhiên giữa trẻ em và yoga, vì yoga chú tâm vào cả con người trẻ, bao gồm sự kết nối bộ não – cơ thể. Yoga cũng giúp tăng cường và tổ chức lại hệ thần kinh, vốn rất cần thiết cho trẻ có nhu cầu đặc biệt.

1. Các dấu hiệu và biểu hiện điển hình của bệnh tự kỷ ở trẻ em

Tự kỷ là tên gọi khác của hội chứng rối loạn phát triển lan tỏa ở trẻ em. Tự kỷ thường xảy ra ở cả trẻ nam và trẻ nữ nhưng tỷ lệ trẻ nam mắc bệnh tự kỷ thường cao hơn gấp 4 lần so với bé gái. Và để giải đáp câu hỏi có nên cho trẻ tự kỷ tập thiền và yoga hay không chúng ta hãy bật mí đôi chút về bệnh tự kỷ ở trẻ đã nhé. Nguyên nhân của bệnh tự kỷ ở trẻ bắt nguồn từ sự mất cân bằng của hệ thần kinh gây ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển bình thường của não bộ.

Các dấu hiệu điển hình khi trẻ mắc bệnh tự kỷ mà chúng ta có thể nhận thấy rõ nhất đó là:

• Khiếm khuyết về các mối quan hệ xã hội. Biểu hiện là sự thờ ơ, vẻ mặt không biểu cảm và có xu hướng né tránh hoặc tiếp xúc với giọng nói của người khác. Trẻ thường không thay đổi tư thế hoặc không muốn dơ tay để được bồng bế như các bé bình thường.
• Hạn chế về giao tiếp phi ngôn ngữ: lúc còn nhỏ trẻ mắc bệnh tự kỷ thường bộc lộ nhu cầu qua tiếng khóc lớn. Lớn lên khi trẻ muốn người lớn thực hiện mong muốn thường bằng cách kéo tay chúng ta đến vật trẻ mong muốn và không biểu cảm qua nét mặt hoặc trẻ không biết chỉ tay hay lắc đầu.
• Khiếm khuyết về khả năng phát triển ngôn ngữ: trẻ bị bệnh tự kỷ hầu như không nói cho đến khi bé được 5 tuổi và có khoảng ½ trẻ tự kỷ sẽ không nói suốt đời.
• Có hành vi chống đối nếu thấy sự thay đổi: trẻ em mắc bệnh tự kỷ sẽ tỏ ra bực bội hoặc khó chịu trước những thay đổi trong cuộc sống thường ngày. Một sự thay đổi dù rất nhỏ nhỏ cũng có thể khiến trẻ nổi giận. Ví dụ như trẻ để món đồ này ở vị trí A mà chúng ta đặt qua vị trí B cũng khiến bé không ưng ý và nổi giận.
• Khi thấy trẻ có dấu hiệu tự kỷ, ba mẹ nên dẫn trẻ đi khám và gặp chuyên gia tư vấn tâm lý để bệnh tự kỷ của bé không bị nặng thêm. 

2. Có nên cho trẻ tự kỷ tập thiền và yoga hay không?

Hiện nay yoga đang là bộ môn được ứng dụng để chữa trị nhiều loại bệnh lý khác nhau không riêng gì tự kỷ. Ngoài các phương pháp chữa trị bằng y khoa thì tập luyện yoga đang trở thành một thực hành định kỳ để hỗ trợ chữa bệnh đạt hiệu quả tốt nhất.

Tập luyện yoga không chỉ giúp bản thân kiểm soát hơi thở và bản thân mà còn giúp cá nhân hiểu được bản chất thực sự của bệnh tật và giúp họ điều chỉnh lối sống của mình.

Yoga sẽ dạy cho chúng ta cách kiểm soát hơi thở và các giác quan. Và đa phần trẻ mắc bệnh tự kỷ đều gặp khó khăn trong việc xử lý và cảm nhận của giác quan. Vậy nên thiền và yoga sẽ giúp cho bé lắng nghe cơ thể dễ dàng hơn, hỗ trợ bé trong vấn đề rối loạn xử lý cảm giác và giúp trẻ bình tĩnh hơn thư giãn hơn.Vậy có nên cho trẻ tự kỷ tập thiền và yoga hay không thì chắc chắn đây là điều bố mẹ nên thực hiện cho bé khi bé mắc bệnh tự kỷ.

3. Vai trò của Thiền và Yoga

Trẻ tự kỷ gặp nhiều khó khăn trong các lĩnh vực quan trọng như giao tiếp, ngôn ngữ, chơi, tự chăm sóc bản thân, kỹ năng cảm xúc…Thông qua Thiền yoga kết hợp với các phương pháp can thiệp sớm phù hợp giúp trẻ có thể quản lý được hành vi, hỗ trợ cách chơi, kỹ năng cảm xúc, điều hòa cảm giác, rèn luyện khả năng bắt chước, vận động và kỹ năng giao tiếp, tương tác xã hội, ngôn ngữ cũng được khuyến khích phát triển.

Yoga dạy chúng ta trở thành người tốt và kiểm soát các cơ quan cảm giác của chúng ta. Đa số trẻ đặc biệt nói chung hay trẻ tự kỷ nói riêng đều gặp khó khăn trong việc xử lý cảm giác (SPD) của một hay nhiều giác quan. Yoga và thiền chính là một bộ môn hay giải pháp có thể hỗ trợ trẻ trong vấn đề rối loạn xử lý cảm giác, giúp trẻ bình tĩnh, thư giãn, điều hòa cảm giác.

Không những vậy, thiền và yoga còn được xem là một liệu pháp hỗ trợ trị liệu cho những người đang có vấn đề về tâm lý: rối loạn lo âu, trầm cảm, sang chấn tâm lý… Ngay cả đối với người bình thường thì yoga và thiền lại là một bộ môn tuyệt vời giúp chúng ta rèn luyện sức khỏe cả về thể chất và tinh thần, rèn tính kiên trì và hơn hết là hướng con người đến một lối sống lành mạnh!

4. Thiền và Yoga trị liệu trong điều trị trẻ tự kỷ

“Thiền – yoga trị liệu” được đánh giá là một trong những phương pháp can thiệp góp phần đem lại những kết quả tích cực và tiến bộ đối với trẻ tự kỷ, trẻ tăng động giảm chú ý và cả những trẻ khó khăn về kỹ năng học tập.

Bằng những kĩ thuật tinh tế và linh hoạt, các nhà trị liệu thiền – yoga sẽ kết nối, tương tác với trẻ một cách toàn diện, từ việc điều hòa cảm giác, cân bằng tâm lý/ cảm xúc cho đến hoạt động thể chất. Sau đây là một vài điểm có trong thực hành yoga và lợi ích chữa bệnh cho trẻ em (và cả người lớn):

1. Mantra (âm thanh yoga): việc sử dụng sự rung động và cách đọc âm sẽ giúp bình tĩnh và thu hút chú ý. Khuyến khích sự phát triển ngôn ngữ và khả năng nói. Giúp thiết lập việc giao tiếp bằng mắt.
2. Pranayama (nhận thức hơi thở): việc thở sâu có hiệu quả là dịu. Trẻ có khả năng học cách thở để lấy lại bình tĩnh. Luyện tập thở khuyến khích sự phát triển hơi thở hỗ trợ cho lời nói và ổn định tư thế. Trẻ tăng động hoặc có mức độ hoạt động không ổn định phản ứng rất tốt với các bài thực hành hơi thở để bình tĩnh và ổn định lại mức độ hoạt động.
3. Asana (tư thế và bài thực hành): giúp phát triển mọi khía cạnh của kĩ năng vận động, bao gồm cả sự nhận thức tổng quát về cơ thể và vị trí trong không gian.
4. Savasana (thả lỏng sâu): chỉ cần một vài khoảnh khắc ngắn ngủi trong tĩnh lặng có thể đem lại nhiều lợi ích cho những trẻ vốn hay di chuyển, không thể ngừng nghỉ. Lúc này, có thể lăn một quả bóng lên xuống chầm chậm trên cơ thể với áp lực trung bình,
5. Thiền định (thời gian im lặng/tỉnh táo): phát triển khoảng chú ý, khả năng ngồi yên và tập trung. Giúp tháo gỡ sự lo âu và làm trống tâm trí khỏi nhứng suy nghĩ vụn vặt để có thể tiếp nhận những kiến thức mới một cách tốt hơn. Việc sử dụng bài thơ, bài hát và những câu khẳng định yoga là phương pháp tốt để bắt đầu, ví dụ như: “Tôi hạnh phúc, Tôi khỏe mạnh”.
6. Trò chơi, dụng cụ hỗ trợ vận động, điều hòa cảm giác: Các trò chơi vận động giúp trẻ giải tỏa năng lượng, hỗ trợ trẻ tự kỷ cách chơi, tương tác xã hội và các bài tập giúp trẻ rối loạn xử lý cảm giác sinh hoạt và học tập.

Thông tin về Tuệ Giang Yoga

Theo dõi các kênh thông tin của Tuệ Giang Yoga

• Facebook Tuệ Giang Yoga
• Facebook Đỗ Giang
• Youtube Tuệ Giang Yoga
• Nhóm zalo